Do rozpoznawania spraw sądowo-administracyjnych powołane są sądy administracyjne (tj. Wojewódzkie Sądy Administracyjne - WSA; Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie - NSA).
WSA znajdują się w: Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Gliwicach, Gorzowie Wielkopolskim, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie (plus wydział zamiejscowy w Radomiu), Wrocławiu.
Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.
Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:
1. decyzje administracyjne,
2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty,
3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,
4. inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa,
5. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej,
6. >akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej,
7. akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego,
8. bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-4.
Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach. Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami.
Wojewódzkie sądy administracyjne rozpoznają wszystkie sprawy sądowo-administracyjne z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość NSA w Warszawie (domniemanie kompetencji w zakresie spraw sądowo-administracyjnych na rzecz WSA).
Do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.
Wojewódzki sąd administracyjny właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Naczelny Sąd Administracyjny:
1. rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, stosownie do przepisów ustawy,
2. podejmuje uchwały:
a) mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosownie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych,
b) zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo-administracyjnej,
3. rozstrzyga spory kompetencyjne wskazane w ustawie wydając stosowne postanowienie,
4. rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy odrębnych ustaw.
Osoba fizyczna i osoba prawna / ułomna osoba prawna ma zdolność występowania przed sądem administracyjnym jako strona (zdolność sądowa). Zdolność sądową mają także państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz organizacje społeczne nieposiadające osobowości prawnej. Zdolność sądową mają także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.
Zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowo-administracyjnych (zdolność procesowa) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne i jednostki organizacyjnej, o których mowa w ustawie. Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie. Osoba fizyczna niemająca zdolności do czynności w postępowaniu może je podejmować tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego.
W postępowaniu w sprawie sądowo-administracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przez sądem osobiście lub przez pełnomocników.
Pełnomocnikiem strony może być:
- adwokat lub radca prawny,
- inny skarżący lub uczestnik postępowania,
- rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia,
- inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne.
Pełnomocnictwo może być:
- ogólne - do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi,
- do prowadzenia poszczególnych spraw,
- do niektórych tylko czynności w postępowaniu.
Uprawnionym do wniesienia skargi jest:
- każdy, kto ma w tym interes prawny,
- prokurator,
- Rzecznik Praw Obywatelskich,
- organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w prawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym,
- inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.
Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. Skargę wnosi się co do zasady w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.
Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Ale zarówno organ (na wniosek lub z urzędu) i WSA (na wniosek skarżącego) mogą wstrzymać wykonanie decyzji. Jest to tzw. względna suspensywność (zobacz art. 61 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.
Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Skargę kasacyjną może wnieść:
- strona,
- prokurator,
- Rzecznik Praw Obywatelskich,
po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego chyba, że ustawa stanowi inaczej (przymus adwokacki). Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na rozprawie w składzie trzech sędziów, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Wszystkie wpisy zostały przygotowane z należytą starannością, aby jak najlepiej przedstawić dane zagadanienie. Miłego czytania.
KonwersjaKonwersja EmotikonyEmotikony