Bilans to zestawienie majątku (aktywów) jednostki z jednej strony oraz źródeł jego finansowania (pasywów) z drugiej, sporządzony na określony dzień, w określonej formie oraz wyrażony wartościowo.
Bilans jest sporządzany według określonego w ustawie o rachunkowości wzoru w postaci dwustronnej tabeli. Aktywa występują po lewej stronie, a pasywa po prawej stronie tabeli. Bilans zawiera pozycje zbiorcze (salda kont syntetycznych), jest zestawiony na podstawie danych liczbowych pochodzących z ewidencji księgowej zgodnie z zasadą podwójnego zapisu oraz jest podstawowym elementem rocznego sprawozdania finansowego jednostki gospodarczej, gdzie pokazuje sytuację majątkową i finansową jednostki.
Podstawowa zasada bilansu - zasada równowagi bilansowej, czyli:
SUMA AKTYWÓW = SUMA PASYWÓW
Równania bilansowe
Kapitał własny = aktywa - kapitał obcy
Majątek jednostki = majątek własny + zobowiązania
Majątek własny = majątek jednostki - zobowiązania
Zobowiązania = majątek jednostki - majątek własny
Równania te pokazują, że do właścicieli jednostki należy tylko ta część majątku, która pozostaje po spłaceniu zobowiązań wobec wszystkich wierzycieli. Równania bilansowe pozwalają ocenić stopień zaangażowania kapitałów własnych i obcych w sfinansowaniu majątku jednostki gospodarczej.
Bilans zawiera następujące dane:
- nazwę i adres jednostki sporządzającej bilans,
- moment bilansowy, czyli dzień, na który sporządzono bilans,
- wyszczególnienie grup i pozycji aktywów,
- wyszczególnienie grup i pozycji pasywów,
- sumę bilansową aktywów i pasywów,
- datę i miejsce sporządzenia bilansu,
- podpisy sporządzającego i kierownika jednostki.
Bilans sporządza się na koniec roku obrotowego. Rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 miesięcy. Decyzję w tym zakresie podejmuje zarząd czy właściciel. W rolnictwie najczęściej rokiem obrotowym jest okres od 1 lipca do 30 czerwca.
Bilans sporządza się też w specyficznych dla jednostki okresach, np. w chwili ogłoszenia upadłości, likwidacji celem:
- ustalenia majątku jednostki,
- ustalenia zobowiązań,
- ustalenia należności,
- ustalenia wielkości kapitałów, którymi będzie zarządzał syndyk lub likwidator.
Stany aktywów i pasywów wykazane w księgach i w sprawozdaniu finansowym (bilansie) podlegają weryfikacji w drodze inwentaryzacji.
Inwentaryzacja to ogół czynności związanych z ustaleniem rzeczywistego stanu poszczególnych składników aktywów i pasywów. Na podstawie inwentaryzacji dokonuje się porównania stanów faktycznych ze stanami wykazanymi w księgach rachunkowych. Różnice podlegają korekcie.
Inwentaryzacja jest jednym z instrumentów kontroli wewnętrznej i jednym z czynników zapewniających prawidłowość prowadzenia ksiąg. Wyniki inwentaryzacji stanowią podstawę rozliczenia osób, którym powierzono majątek. W toku inwentaryzacji następuje ocena przydatności poszczególnych składników aktywów i pasywów.
Terminy inwentaryzacji:
- środki trwałe i inwestycji - raz na 4 lata,
- zapasy towarów, materiałów, wyrobów gotowych - raz na 2 lata w ostatnim kwartale roku obrotowego,
- środki pieniężne, finansowe składniki majątku trwałego, produkty w toku, krótkoterminowe papiery wartościowe - na ostatni dzień roku,
- należności i zobowiązania - w ostatnim kwartale.
Sposoby inwentaryzacji (zależą od rodzaju aktywów i pasywów)
Spis z natury obejmuje:
- środki trwałe,
- maszyny i urządzenia,
- rzeczowe składniki majątku obrotowego,
- akcje, obligacje, bony i inne papiery wartościowe,
- środki pieniężne w kasie.
Spis z natury polega na:
a) spisaniu rzeczywistej ilości składnika,
b) wartościowej wycenie spisanych składników,
c) porównaniu danych ilościowych i wartościowych ustalonych w spisie i z danymi w księgach rachunkowych,
d) ustaleniu różnic,
e) wyjaśnieniu przyczyn różnic inwentaryzacyjnych,
f) rozliczeniu różnic inwentaryzacyjnych,
g) uzyskaniu potwierdzeń stanu:
- środków pieniężnych na rachunkach bankowych,
- należności, zobowiązań, pożyczek, zobowiązań wobec pracowników oraz z tyt. publiczno-prawnych,
- własnych składników majątkowych powierzonych kontrahentom,
h) porównaniu danych z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami:
- grunty,
- należności sporne i wątpliwe,
- należności i zobowiązania wobec pracowników,
- należności i zobowiązania z tyt. publicznoprawnych.
Wszystkie wpisy zostały przygotowane z należytą starannością, aby jak najlepiej przedstawić dane zagadanienie. Miłego czytania.
KonwersjaKonwersja EmotikonyEmotikony