Rozwój firmy oraz powiększanie jego pozycji rynkowej w dużej mierze zależy od realizowanych przedsięwzięć inwestycyjnych. Wymagają one zaangażowania znacznych kwot kapitału, które w przyszłości mają przynieść określone korzyści ekonomiczne. W tej sytuacji każda nieprzemyślana i błędnie podjęta decyzja inwestycyjna może zaważyć na dalszej przyszłości przedsiębiorstwa. Umiejętność oceny i prawidłowego wyboru projektów inwestycyjnych jest więc ważna w zarządzaniu firmą.
Z punktu widzenia sposobu inwestowania wyróżnia się dwa główne rodzaje inwestycji:
a) inwestycje rzeczowe - obejmują budowę nowych obiektów, zakup maszyn, urządzeń, środków transportu oraz innych składników rzeczowych aktywów trwałych. Zalicza się do nich także zakup wartości niematerialnych i prawnych oraz powiększanie aktywów obrotowych firmy. Inwestycje te mają na celu rozwój i unowocześnianie przedsiębiorstwa oraz powiększanie jego zdolności produkcyjnych.
b) inwestycje kapitałowe - obejmują zakup udziałów, akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych na rynku kapitałowym. W ich skład wchodzi także udzielanie pożyczek długoterminowych innym firmom. Głównym celem tego typu inwestycji jest osiąganie korzyści z lokowanych na rynku kapitałowym nadwyżek środków pieniężnych.
Inwestycje rzeczowe klasyfikuje się ze względu na celu, któremu mają służyć:
a) inwestycje odtworzeniowe - mają na celu odtworzenie zamortyzowanego majątku przedsiębiorstwa. Polegają na zastępowaniu dotychczasowych składników aktywów trwałych nowymi składnikami, co ma umożliwić kontynuowanie działalności prowadzonej przez podmiot oraz utrzymanie dotychczasowego potencjału produkcyjnego.
b) inwestycje modernizacyjne - mają na celu unowocześnianie dotychczasowych składników aktywów trwałych w celu zmniejszenia kosztów działania i zwiększenia efektywności.
c) inwestycje rozwojowe - mają na celu rozwój podmiotu. Polegają na nabywaniu nowych składników aktywów trwałych w związku z wdrażaniem nowych produktów lub usług.
Cechą charakterystyczną procesu inwestowania jest to, że poniesione w pierwszej fazie nakłady, mają w przyszłości, przynieść odpowiednio wysokie korzyści w postaci wpływu środków pieniężnych. Inwestycję ocenia się więc nie przez pryzmat przychodów i kosztów, lecz wpływów i wydatków środków pieniężnych.
Uwzględniając tę cechę inwestycji można sformułować podstawowe kryterium opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych. Dna przedsięwzięcie uznać można za opłacalne, jeżeli osiągnięte wpływy przewyższają wszystkie nakłady poniesione na jego realizację. Kryterium to można przedstawić na schemacie:
Przed przystąpieniem do oceny opłacalności danego projektu inwestycyjnego należy zdefiniować pojęcie nakładów i wpływów.
Nakłady są to wszystkie wydatki pieniężne poniesione na realizację danego przedsięwzięcia inwestycyjnego od momentu jego rozpoczęcia do zakończenia. Zalicza się do nich: wydatki związane z zakupem lub wytworzeniem we własnym zakresie niezbędnych składników aktywów trwałych, np. zakup budynków. Do nakładów należą również wszelkie wydatki poniesione w fazie przygotowania inwestycji, np. korzystanie z usług firm doradczych. Do nakładów nie zalicza się tych wydatków, które zostały poniesione jeszcze przed podjęciem ostatecznej decyzji o realizacji inwestycji. Poniesione nakłady oznacza się symbolem I.
Wpływy to inaczej środki pieniężne, jakie będzie osiągać firma po zakończeniu realizacji danej inwestycji. Oznacza się je symbolem CF (Cash Flow). Obejmują one zysk netto osiągany w poszczególnych latach eksploatacji inwestycji oraz amortyzację.
Przed rozpoczęciem oceny opłacalności inwestycji konieczne jest dokładne określenie poziomu wydatków inwestycyjnych oraz wpływów, jakie będzie generować projekt, po rozpoczęciu jego eksploatacji. Nakłady inwestycyjne wynikają z przygotowanych wcześniej kosztorysów czy zawartych umów przedwstępnych. Ponadto należy przygotować harmonogram realizacji inwestycji z podziałem na kolejne lata.
Oszacowanie wpływów generowanych przez inwestycję przebiega natomiast w dwóch etapach. W pierwszym etapie konieczne jest określenie wszystkich przychodów i kosztów, jakie będzie generowała inwestycja po rozpoczęciu jego eksploatacji i wyliczenie na tej podstawie wyniku finansowego. Przychody ustala się jako iloczyn planowanej wielkości sprzedaży oraz planowanej ceny sprzedaży netto. Przy planowaniu kosztów wykorzystuje się najczęściej podział kosztów na stałe i zmienne.
Koszty stałe to te, które nie zależą od wielkości produkcji i w danym okresie czasu nie ulegają żadnym zmianom. Ponoszone są nawet wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie prowadzi produkcji, np. amortyzacja środków trwałych.
Koszty zmienne to takie, które zależą od wielkości produkcji, tzn. wraz ze wzrostem produkcji łączne koszty zmienne wzrastają, a wraz ze spadkiem produkcji ich wielkość ulega obniżeniu, np. koszty zużycia materiałów. Zgodnie z tą zależnością łączne koszty zmienne można obliczyć jako iloczyn wielkości produkcji i jednostkowego koszty zmiennego.
Obok kosztów stałych i zmiennych wyróżnia się także koszty finansowe. Są to odsetki płacone od kapitałów obcych wykorzystywanych do finansowania przedsięwzięcia, np. kredytów. Ich wielkość zależy od kwoty kapitału obcego oraz jego oprocentowania.
Odejmując od przychodów ze sprzedaży koszty zmienne, stałe oraz finansowe można obliczyć wynik finansowy brutto. Podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób pranych, który wynosi 19%. Odejmując od wyniku brutto kwotę podatku oblicza się wynik netto, jaki zostanie osiągnięty w danym roku.
Drugi etap obliczenia wpływów z inwestycji polega na dodaniu do ustalonego wcześniej wyniku netto amortyzacji naliczonej w każdym roku od aktywów trwałych powstałych w wyniku realizacji inwestycji.
Przykład 1.
Ustal zysk netto oraz cash flow, jeżeli wiadomo, że realizowana przez spółkę X inwestycja pozwoli na roczną sprzedaż 40 tys. sztuk produktu po cenie jednostkowej 30 zł. Jednostkowy koszt zmienny wyniesie 18 zł, koszty stałe 350 tys. zł, roczne koszty finansowe 90 tys. zł, a roczna amortyzacja środków trwałych 37 tys. zł.
Rozwiązanie:
Po dokładnym określeniu wszystkich nakładów i wpływów związanych z planowanym przedsięwzięciem inwestycyjnym, można przystąpić do przeprowadzenia oceny jego opłacalności. W tym celu konstruuje się specjalną tabelę zwaną tabelą przepływów pieniężnych. Zawiera ona zestawienie wszystkich nakładów i wpływów oraz uwzględnia ich rozłożenie w czasie. Wyznacza się w niej także przepływy pieniężne netto, które są sumą poniesionych nakładów i osiąganych wpływów. Oznacza się je symbolem NCF (Net Cash Flow) i wykorzystuje się do wyznaczenia wskaźników efektywności inwestycji.
Przykład 2.
Realizowany przez firmę X projekt inwestycyjny wymaga poniesienia następujących nakładów: 30 tys. zł w momencie rozpoczęcia inwestycji, 40 tys. zł rok później i 6 tys. na koniec drugiego roku. Zbuduj tabelę przepływów związaną z realizowanym projektem inwestycyjnym oraz oblicz wielkość przepływów pieniężnych netto, jeżeli wiadomo, że firma uzyska następujące wpływy: 20 tys. zł na koniec pierwszego roku, 35 tys. zł na koniec drugiego roku i trzeciego oraz 25 tys. zł na koniec czwartego roku trwania inwestycji.
Rozwiązanie:
Konstrukcję tabeli rozpoczyna się od prawidłowego oznaczenia kolumn. Pierwsza z nich zawiera nazwy poszczególnych wierszy, natomiast w kolejne wpisuje się odpowiednie kwoty pieniędzy poniesione na realizację inwestycji lub uzyskane z jej eksploatacji. Kolumny te numeruje się zaczynając od "0". Kolumna z tą cyfrą oznacza moment rozpoczęcia inwestycji. Kolejna kolumna z numerem jeden oznacza koniec pierwszego roku i jednocześnie początek drugiego, kolumna z numerem dwa koniec drugiego roku i początek trzeciego itd. Do tak ponumerowanych kolumn wpisuje się następnie wszystkie poniesione nakłady i osiągnięte wpływy, przy czym nakłady, jako wydatek pieniężny wpisuje się zawsze ze znakiem "-".
Pierwszy nakład w wysokości 30 tys. zł poniesiony w momencie rozpoczęcia inwestycji wpisany został w kolumnie oznaczonej cyfrą "0", natomiast nakład poniesiony na koniec drugiego roku w kolumnie oznaczonej numerem "2". W identyczny sposób wpisane zostały do tabeli planowane wpływy pieniężne.
Po sporządzeniu tabeli przepływów pieniężnych przystąpić można do właściwej oceny opłacalności projektu inwestycyjnego.
Do tego celu wykorzystuje się dwie grupy metod:
a) metody proste (statyczne), które nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie,
b) metody dyskontowe (dynamiczne), które uwzględniają zmianę wartości pieniądza w czasie.
Z punktu widzenia sposobu inwestowania wyróżnia się dwa główne rodzaje inwestycji:
a) inwestycje rzeczowe - obejmują budowę nowych obiektów, zakup maszyn, urządzeń, środków transportu oraz innych składników rzeczowych aktywów trwałych. Zalicza się do nich także zakup wartości niematerialnych i prawnych oraz powiększanie aktywów obrotowych firmy. Inwestycje te mają na celu rozwój i unowocześnianie przedsiębiorstwa oraz powiększanie jego zdolności produkcyjnych.
b) inwestycje kapitałowe - obejmują zakup udziałów, akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych na rynku kapitałowym. W ich skład wchodzi także udzielanie pożyczek długoterminowych innym firmom. Głównym celem tego typu inwestycji jest osiąganie korzyści z lokowanych na rynku kapitałowym nadwyżek środków pieniężnych.
Inwestycje rzeczowe klasyfikuje się ze względu na celu, któremu mają służyć:
a) inwestycje odtworzeniowe - mają na celu odtworzenie zamortyzowanego majątku przedsiębiorstwa. Polegają na zastępowaniu dotychczasowych składników aktywów trwałych nowymi składnikami, co ma umożliwić kontynuowanie działalności prowadzonej przez podmiot oraz utrzymanie dotychczasowego potencjału produkcyjnego.
b) inwestycje modernizacyjne - mają na celu unowocześnianie dotychczasowych składników aktywów trwałych w celu zmniejszenia kosztów działania i zwiększenia efektywności.
c) inwestycje rozwojowe - mają na celu rozwój podmiotu. Polegają na nabywaniu nowych składników aktywów trwałych w związku z wdrażaniem nowych produktów lub usług.
Cechą charakterystyczną procesu inwestowania jest to, że poniesione w pierwszej fazie nakłady, mają w przyszłości, przynieść odpowiednio wysokie korzyści w postaci wpływu środków pieniężnych. Inwestycję ocenia się więc nie przez pryzmat przychodów i kosztów, lecz wpływów i wydatków środków pieniężnych.
Uwzględniając tę cechę inwestycji można sformułować podstawowe kryterium opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych. Dna przedsięwzięcie uznać można za opłacalne, jeżeli osiągnięte wpływy przewyższają wszystkie nakłady poniesione na jego realizację. Kryterium to można przedstawić na schemacie:
Przed przystąpieniem do oceny opłacalności danego projektu inwestycyjnego należy zdefiniować pojęcie nakładów i wpływów.
Nakłady są to wszystkie wydatki pieniężne poniesione na realizację danego przedsięwzięcia inwestycyjnego od momentu jego rozpoczęcia do zakończenia. Zalicza się do nich: wydatki związane z zakupem lub wytworzeniem we własnym zakresie niezbędnych składników aktywów trwałych, np. zakup budynków. Do nakładów należą również wszelkie wydatki poniesione w fazie przygotowania inwestycji, np. korzystanie z usług firm doradczych. Do nakładów nie zalicza się tych wydatków, które zostały poniesione jeszcze przed podjęciem ostatecznej decyzji o realizacji inwestycji. Poniesione nakłady oznacza się symbolem I.
Wpływy to inaczej środki pieniężne, jakie będzie osiągać firma po zakończeniu realizacji danej inwestycji. Oznacza się je symbolem CF (Cash Flow). Obejmują one zysk netto osiągany w poszczególnych latach eksploatacji inwestycji oraz amortyzację.
CF = zysk netto + amortyzacja
Do wpływów pieniężnych zalicza się również wartość likwidacyjną. Jest to wartość, po jakiej będzie można sprzedać wszystkie aktywa trwałe po zakończeniu eksploatacji inwestycji.Przed rozpoczęciem oceny opłacalności inwestycji konieczne jest dokładne określenie poziomu wydatków inwestycyjnych oraz wpływów, jakie będzie generować projekt, po rozpoczęciu jego eksploatacji. Nakłady inwestycyjne wynikają z przygotowanych wcześniej kosztorysów czy zawartych umów przedwstępnych. Ponadto należy przygotować harmonogram realizacji inwestycji z podziałem na kolejne lata.
Oszacowanie wpływów generowanych przez inwestycję przebiega natomiast w dwóch etapach. W pierwszym etapie konieczne jest określenie wszystkich przychodów i kosztów, jakie będzie generowała inwestycja po rozpoczęciu jego eksploatacji i wyliczenie na tej podstawie wyniku finansowego. Przychody ustala się jako iloczyn planowanej wielkości sprzedaży oraz planowanej ceny sprzedaży netto. Przy planowaniu kosztów wykorzystuje się najczęściej podział kosztów na stałe i zmienne.
Koszty stałe to te, które nie zależą od wielkości produkcji i w danym okresie czasu nie ulegają żadnym zmianom. Ponoszone są nawet wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie prowadzi produkcji, np. amortyzacja środków trwałych.
Koszty zmienne to takie, które zależą od wielkości produkcji, tzn. wraz ze wzrostem produkcji łączne koszty zmienne wzrastają, a wraz ze spadkiem produkcji ich wielkość ulega obniżeniu, np. koszty zużycia materiałów. Zgodnie z tą zależnością łączne koszty zmienne można obliczyć jako iloczyn wielkości produkcji i jednostkowego koszty zmiennego.
Obok kosztów stałych i zmiennych wyróżnia się także koszty finansowe. Są to odsetki płacone od kapitałów obcych wykorzystywanych do finansowania przedsięwzięcia, np. kredytów. Ich wielkość zależy od kwoty kapitału obcego oraz jego oprocentowania.
Odejmując od przychodów ze sprzedaży koszty zmienne, stałe oraz finansowe można obliczyć wynik finansowy brutto. Podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób pranych, który wynosi 19%. Odejmując od wyniku brutto kwotę podatku oblicza się wynik netto, jaki zostanie osiągnięty w danym roku.
Drugi etap obliczenia wpływów z inwestycji polega na dodaniu do ustalonego wcześniej wyniku netto amortyzacji naliczonej w każdym roku od aktywów trwałych powstałych w wyniku realizacji inwestycji.
Przykład 1.
Ustal zysk netto oraz cash flow, jeżeli wiadomo, że realizowana przez spółkę X inwestycja pozwoli na roczną sprzedaż 40 tys. sztuk produktu po cenie jednostkowej 30 zł. Jednostkowy koszt zmienny wyniesie 18 zł, koszty stałe 350 tys. zł, roczne koszty finansowe 90 tys. zł, a roczna amortyzacja środków trwałych 37 tys. zł.
Rozwiązanie:
Po dokładnym określeniu wszystkich nakładów i wpływów związanych z planowanym przedsięwzięciem inwestycyjnym, można przystąpić do przeprowadzenia oceny jego opłacalności. W tym celu konstruuje się specjalną tabelę zwaną tabelą przepływów pieniężnych. Zawiera ona zestawienie wszystkich nakładów i wpływów oraz uwzględnia ich rozłożenie w czasie. Wyznacza się w niej także przepływy pieniężne netto, które są sumą poniesionych nakładów i osiąganych wpływów. Oznacza się je symbolem NCF (Net Cash Flow) i wykorzystuje się do wyznaczenia wskaźników efektywności inwestycji.
Przykład 2.
Realizowany przez firmę X projekt inwestycyjny wymaga poniesienia następujących nakładów: 30 tys. zł w momencie rozpoczęcia inwestycji, 40 tys. zł rok później i 6 tys. na koniec drugiego roku. Zbuduj tabelę przepływów związaną z realizowanym projektem inwestycyjnym oraz oblicz wielkość przepływów pieniężnych netto, jeżeli wiadomo, że firma uzyska następujące wpływy: 20 tys. zł na koniec pierwszego roku, 35 tys. zł na koniec drugiego roku i trzeciego oraz 25 tys. zł na koniec czwartego roku trwania inwestycji.
Rozwiązanie:
Konstrukcję tabeli rozpoczyna się od prawidłowego oznaczenia kolumn. Pierwsza z nich zawiera nazwy poszczególnych wierszy, natomiast w kolejne wpisuje się odpowiednie kwoty pieniędzy poniesione na realizację inwestycji lub uzyskane z jej eksploatacji. Kolumny te numeruje się zaczynając od "0". Kolumna z tą cyfrą oznacza moment rozpoczęcia inwestycji. Kolejna kolumna z numerem jeden oznacza koniec pierwszego roku i jednocześnie początek drugiego, kolumna z numerem dwa koniec drugiego roku i początek trzeciego itd. Do tak ponumerowanych kolumn wpisuje się następnie wszystkie poniesione nakłady i osiągnięte wpływy, przy czym nakłady, jako wydatek pieniężny wpisuje się zawsze ze znakiem "-".
Pierwszy nakład w wysokości 30 tys. zł poniesiony w momencie rozpoczęcia inwestycji wpisany został w kolumnie oznaczonej cyfrą "0", natomiast nakład poniesiony na koniec drugiego roku w kolumnie oznaczonej numerem "2". W identyczny sposób wpisane zostały do tabeli planowane wpływy pieniężne.
Po sporządzeniu tabeli przepływów pieniężnych przystąpić można do właściwej oceny opłacalności projektu inwestycyjnego.
Do tego celu wykorzystuje się dwie grupy metod:
a) metody proste (statyczne), które nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie,
b) metody dyskontowe (dynamiczne), które uwzględniają zmianę wartości pieniądza w czasie.
Wszystkie wpisy zostały przygotowane z należytą starannością, aby jak najlepiej przedstawić dane zagadanienie. Miłego czytania.
1 komentarze:
Click here for komentarzeWiele osób podejmując się inwestycji zapomina o podstawach. Rachunek opłacalności jest jedną z takich podstaw. Dzięki niemu można wyciągnąć odpowiednie wnioski i podjąć decyzję na temat inwestycji. https://projectmanagement.org.pl
KonwersjaKonwersja EmotikonyEmotikony